„PROCEDURY POSTĘPOWANIA NAUCZYCIELI

I INNYCH PRACOWNIKÓW SZKOŁY

W SYTUACJACH ZAGROŻENIA DZIECI I MŁODZIEŻY ORAZ

TRUDNYCH SYTUACJACH WYCHOWAWCZYCH”

WSTĘP 

Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady postępowania policji z nieletnimi sprawcami czynów karalnych jest Ustawa z dnia 26 października 1982 roku o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Policja zgodnie z art. 37 ustawy, w wypadkach nie cierpiących zwłoki zbiera i utrwala dowody czynów karalnych, w razie potrzeby dokonuje ujęcia nieletniego, a także wykonuje czynności zalecone przez sędziego rodzinnego.

Dokumentem wewnętrznym uściślającym te zasady jest Zarządzenie nr 15/97 Komendanta Głównego Policji z dnia 16 czerwca 1997 roku w sprawie form i metod działań policji w zakresie zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich.

Do podejmowania działań interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych w szkole zobowiązuje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. W myśl tego dokumentu szkoły i placówki podejmują działania interwencyjne polegające na powiadomieniu rodziców i policji w sytuacjach kryzysowych, w szczególności, gdy dzieci i młodzież używają, posiadają lub rozprowadzają środki odurzające.

W rozporządzeniu § 10 zobowiązuje szkoły i placówki do opracowania strategii działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz interwencyjnych, wobec dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem.

 

Pozostałe akty prawne:

1.      Ustawa z dnia 24.04.1997 o przeciwdziałaniu narkomanii

2.      Ustawa z dnia 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z późn. zm.

3.      Ustawa z dnia 06.04.1990 r. o policji

 

CELE PROCEDUR

 

·    usprawnienie i zwiększenie skuteczności oddziaływań wychowawczych szkoły w sytuacjach trudnych

·    wskazanie działań naprawczych (korekcyjnych, terapeutycznych)

·    zapobieganie powtarzaniu się zachowań niepożądanych poprzez wskazanie działań profilaktycznych

·    wypracowanie metod współpracy ze środowiskiem rodzinnym ucznia

 

WARUNKI KONIECZNE DO STOSOWANIA PROCEDUR

          Adekwatne postępowanie w sytuacjach trudnych wychowawczo wymaga dobrego rozpoznania problemu, zdarzenia, pełnej wiedzy na temat ucznia i jego rodziny, rozpoznania motywów postępowania i zastosowania odpowiedniej procedury postępowania. Nauczyciele i wychowawcy mogą wspierać się pomocą pedagoga szkolnego, nadzoru pedagogicznego, personelu medycznego, pracowników Policji, Sądu ds. Rodziny i Nieletnich, poradni specjalistycznych. Skuteczność zastosowania procedur wymaga dobrej współpracy ze środowiskiem rodzinnym ucznia.

 

METODY KTÓRYMI MOŻNA TO OSIĄGNĄĆ TO:

·         spotkania indywidualne z wychowawcą

·         spotkania Szkolnego Zespołu Wychowawczego: dyrektor -wicedyrektor- wychowawca- pedagog szkolny- rodzic, które można poszerzyć w zależności od sytuacji o nauczyciela uczącego,

·         dziennik, zeszyt wychowawczy ucznia z informacjami o zaistniałych sytuacjach i karach,

·         wezwania listowne i telefoniczne,

·         współpraca z Policją, Sądem, Ośrodkiem Pomocy Społecznej itp.

WYKAZ PROCEDUR:

 I.            Procedury postępowania w sytuacjach zachowania agresywnego ze strony uczniów.

II.            Procedury postępowania w sytuacjach zachowania przemocowego ze strony uczniów.

III.      Postępowanie w sytuacji agresywnego zachowania pracownika szkoły wobec ucznia (wyzwiska, szarpanie, uderzenia, zniszczenie lub zabranie mienia ucznia – z wyjątkiem przedmiotów niedozwolonych).

IV.     Postępowanie w sytuacji posiadania przedmiotów niedozwolonych na terenie szkoły (ostre narzędzia np. nóż, żyletka, kastet itp.)

V.        Postępowanie w przypadku zachowania uniemożliwiającego prowadzenie lekcji (wulgarne zachowania w stosunku do rówieśników, nauczyciela, głośne rozmowy, spacery po sali, brak reakcji na polecenia nauczyciela).

VI.       Postępowanie w sytuacji naruszenia nietykalności osobistej nauczyciela lub pracownika szkoły. (obelżywe wyzwiska, groźby, opluwanie, przyczepianie karteczek, rzucanie przedmiotami, agresja fizyczna, zabranie przedmiotu należącego do nauczyciela lub pracownika szkoły).

VII.       Postępowanie w sytuacji stwierdzenia dewastacji mienia szkolnego i cudzej własności.

VIII.     Procedura przypadku uzyskania informacji, że uczeń, który nie ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawia nierząd, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji

IX.          Procedura przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu  lub narkotyków. 

 X.            Procedura przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk. 

 XI.           Postępowanie w przypadku podejrzenia, że uczeń posiada przy sobie substancje przypominające narkotyk.

XII.         Postępowanie w przypadku stwierdzenia palenia tytoniu przez ucznia.

XIII.       Procedura postępowania w przypadku kradzieży

XIV.      Procedura postępowania. Sytuacja – wypadek w szkole lub na terenie szkoły

XV.         Postępowanie w sytuacji wagarów ucznia.

Definicja zachowania agresywnego i przemocowego

W psychologii agresja oznacza „działanie skierowane przeciwko osobom lub przedmiotom, wywołującym  u jednostki niezadowolenie lub gniew”.^[1] Agresja może występować w postaci fizycznej lub słownej, może przejawiać się w formie bezpośredniej – skierowanej na osobę lub rzecz wywołującą uczucie wrogości i w formie przemieszczonej – skierowanej na obiekt zastępczy.

Wśród naukowców zajmujących się zjawiskiem agresji nie ma zgodności na temat jej źródeł. Do dziś nie został bowiem rozstrzygnięty spór o to, czy ma ona charakter wrodzony, czy nabyty. Ch.N.Cofer i M.H. Appley wyróżniają cztery koncepcje dotyczące źródeł agresji. Według jednej z nich agresja jest instynktem. Druga ujmuje ją jako reakcję na frustrację, trzecia traktuje jako nabyty popęd, a czwarta uznaje zachowania agresywne jako wyuczone przez wzmacnianie.^[2]

Pojęć agresja i przemoc niejednokrotnie używa się zamiennie. Definicje przemocy zawierają trzy podstawowe kryteria: rodzaj zachowania, intencje i skutki.

Przemoc – to zachowania agresywne i jednocześnie destruktywne w stosunku do innej osoby lub grupy osób, /…/ w wyniku których inne osoby ponoszą uszczerbek na ciele lub w zakresie funkcji psychicznych^[3]. Jest to bezpośrednie oddziaływanie jednego człowieka na drugiego w celu zmuszenia go, wbrew jego woli, do zmiany zachowań, zmiany systemu wartości bądź poglądów w jakiejś sprawie. Działanie takie stwarza sytuacje zagrażające bezpieczeństwu fizycznemu lub psychicznemu.

Przemoc powstaje zwykle na podłożu emocjonalnym, ale czasem jest działaniem ściśle i dokładnie zaplanowanym zarówno pod kątem doboru ofiar, zastosowanych form przemocy, a także celów, które napastnik zamierza osiągnąć. Według J. Mellibrudy przemoc jest zawsze intencjonalna, narusza prawa i dobra osobiste jednostki, zawsze powoduje szkody.

Przemoc ma tendencje do powtarzania się, jest często rozpaczliwym zagłuszeniem poczucia niemocy. Za przemoc odpowiedzialny jest sprawca, bez względu na to, co zrobiła ofiara. Niektóre przejawy grożenia przemocą są w istocie aktami przemocy ^[4].

Czynniki ryzyka wystąpienia zachowań agresywnych i  przemocowych mogą tkwić w środowisku rodzinnym, szkolnym lub w grupie rówieśniczej. Zachowania tego typu mogą być również generowane przez środki masowego komunikowania czy gry komputerowe albo wynikać z cech osobowych jednostki.

W opracowanych procedurach przyjęto następujące sformułowania i definicje:

Przez zachowanie agresywne rozumie się następujące zachowania:

• Celowe popychanie, kopanie
• Bójki;
• Stworzenie zagrożenia dla życia i zdrowia własnego i innych – posiadanie niebezpiecznych przedmiotów (środki pirotechniczne, łańcuchy, noże, zapalniczki, kije, itp.), używanie ognia na terenie szkoły, posiadanie niebezpiecznych substancji.
• Wulgarne zachowanie, lekceważący i arogancki stosunek do uczniów i pracowników szkoły.
• Nie respektowanie zarządzeń obowiązujących na terenie szkoły.
• Wymuszanie, zastraszanie, podżeganie do bójek, wyzywanie.
• Dewastowanie mienia szkolnego i cudzej własności, itp.

Przez zachowanie przemocowe rozumie się:

• Powtarzające się dręczenie psychiczne i fizyczne
• Ciągłe zastraszanie
• Zjawisko „fali”
• Powtarzające się pobicia, wyzywania, itp.

Rozmowa z osobą będącą świadkiem zdarzenia (dyrektor, nauczyciel, pracownik obsługi, inna osoba dorosła przebywająca na terenie szkoły, zwracająca uwagę na niewłaściwe zachowanie ucznia)– rozmowa bezpośrednio po zaistniałym zachowaniu sprzecznym z przyjętymi zasadami. Rozmowa ma na celu przypomnienie panujących zasad i zwrócenie uwagi no to, że uczeń nie powinien w taki sposób postępować.

Rozmowa z wychowawcą klasy – następuje po zwróceniu uwagi na niewłaściwe zachowanie innego pracownika szkoły lub ucznia, który był świadkiem danego zdarzenia. Rozmowa ma na celu, podobnie jak wyżej, przypomnienie panujących zasad i zwrócenie uwagi no to, że uczeń nie powinien w taki sposób postępować. Wychowawca informuje ucznia, że jeśli dane zachowanie się powtórzy, zostaną wyciągnięte dalsze konsekwencje.

Rozmowa z pedagogiem szkolnym – ma miejsce wówczas, gdy po rozmowie z wychowawcą klasy, uczeń nadal postępuje niewłaściwie. Pedagog w rozmowie informuje o tym, że jeśli dane zachowanie się nadal powtórzy to zostaną wobec ucznia wyciągnięte dalsze konsekwencje.

Rozmowa z dyrektorem szkoły – ma miejsce wówczas, gdy po rozmowie z wychowawcą klasy, uczeń nadal postępuje niewłaściwie. Dyrektor szkoły w rozmowie informuje o tym, że jeśli dane zachowanie się nadal powtórzy to zostaną wobec ucznia wyciągnięte dalsze konsekwencje.

Upomnienie – stosuje się, gdy uczeń poważnie naruszył normy i zasady panujące w szkole. Upomnienie nie powoduje natychmiastowego obniżenia oceny z zachowania, lecz ma wpływ na ocenę z zachowania na koniec semestru. Jest odnotowane w dzienniku szkolnym. Upomnienie może udzielić wychowawca lub dyrektor szkoły.

Upomnienie wychowawcy na forum klasy – stosowane, gdy upomnienie indywidualne nie  jest skuteczne. Udziela się go w obecności całego zespołu klasowego. Zapisuje się go w dzienniku szkolnym, ma ono wpływ na ocenę z zachowania na koniec semestru.

Upomnienie dyrektora – udzielane jest w przypadku czynu o dużej szkodliwości lub w przypadku, gdy upomnienie wychowawcy klasy jest nieskuteczne. Dyrektor zwraca uwagę na niewłaściwe zachowanie ucznia, upomina go i dokonuje odpowiedniego wpisu w dzienniku szkolnym. Upomnienie ma wpływ na ocenę z zachowania na koniec semestru

Upomnienie dyrektora na forum szkoły – udzielane jest w przypadku czynu o dużej szkodliwości lub w przypadku, gdy upomnienie udzielane przez wychowawcę klasy jest nieskuteczne. Dyrektor przy obecności wszystkich uczniów i pracowników szkoły zwraca uwagę na niewłaściwe zachowanie ucznia, upomina go i dokonuje odpowiedniego wpisu w dzienniku szkolnym. Upomnienie to ma znaczny wpływ na ocenę z zachowania na koniec semestru.

Nagana – nagana skutkuje natychmiastowym obniżeniem oceny z zachowania i odpowiednim wpisem w dzienniku szkolnym. Stosuje się ją w przypadku znacznego złamania reguł i zasad panujących na terenie szkoły, bądź czynu o bardzo dużej szkodliwości. Nagany może udzielić dyrektor bądź wychowawca klasy.

I. Procedury postępowania w sytuacjach zachowania agresywnego ze strony   uczniów

W każdym przypadku, gdy uczeń jest świadkiem wypadku, pobicia, agresywnego zachowania bądź innego zdarzenia sprzecznego z normami i zasadami obowiązującymi na terenie szkoły natychmiast zgłasza zaistnienie danego faktu  najbliższej znajdującej się osobie dorosłej:

·          pracownikowi szkoły

·          nauczycielowi

·          wychowawcy

·          dyrektorowi szkoły

 

W sytuacjach objętych procedurami uczeń ma obowiązek podporządkować się do poleceń  wszystkich pracowników szkoły

 1. PROCEDURA ZACHOWANIA SIĘ W PRZYPADKU CZYNU O STOSUNKOWO NISKIEJ SZKODLIWOŚCI (NP. CELOWE POPCHNIĘCIE, KOPNIĘCIE, WYZYWANIE, UŻYWANIE WULGARYZMÓW, ZASTRASZANIE, WYMUSZANIE, WYWIERANIE PRESJI):

Pracownik szkoły

1. Zdecydowanie i stanowczo, nie wdając się w dyskusje, całkowite przerwanie negatywnych zachowań sprawcy wobec ofiary.
2. Rozdzielenie stron.
3. Ustalenie granic: niedopuszczenie do przejawów agresji wobec siebie jako osoby interweniującej.
4. Ocena zagrożenia i podjęcie decyzji o rodzaju interwencji.
5. Rozmowa z uczniem agresywnym – zwrócenie uwagi na jego niewłaściwe zachowanie. W zależności od rodzaju agresji - rozmowa z ofiarą  (zastraszania, wymuszania, wywierania presji) w celu udzielenia wsparcia.
6. Zgłoszenie zaistniałego zdarzenia wychowawcy klasy.

 

Wychowawca

7. Rozmowa z wychowawcą klasy, upomnienie wychowawcy  i odpowiedni zapis w zeszycie uwag.
8. Gdy uczeń nadal nie reaguje na upomnienie – poinformowanie rodziców o zaistniałym fakcie; rozmowa wychowawcy z uczniem, jego rodzicem, w obecności pedagoga szkolnego – ustalenie dalszych konsekwencji, upomnienie dyrektora szkoły i obniżenie oceny z zachowania.
9.  Otoczenie ucznia pokrzywdzonego (ofiarę zastraszania, wymuszania, wywierania presji) we współpracy z pedagogiem szkolnym szczególną opieką.

 2. PROCEDURA ZACHOWANIA SIĘ W PRZYPADKU CZYNU O DUŻEJ SZKODLIWOŚCI (NP. STWORZENIE ZAGROŻENIA DLA ŻYCIA I ZDROWIA SIEBIE LUB INNYCH, USZKODZENIE CIAŁA ITP.):

 Pracownik szkoły

1. Zdecydowanie, stanowczo słownie, nie wdając się w dyskusje, całkowite przerwanie negatywnych zachowań sprawcy wobec ofiary
2. Rozdzielenie stron.
3. Ustalenie granic: nie dopuszczenie do przejawów agresji wobec siebie jako osoby interweniującej.
4. Ocena zagrożenia i podjęcie decyzji o rodzaju dalszej interwencji.
5. Udzielenie pierwszej pomocy ofierze zdarzenia i zabezpieczenie miejsca zdarzenia
6. Wezwanie pomocy medycznej w razie konieczności
7. Wezwanie wychowawcy (w przypadku jego nieobecności dyrektora szkoły lub jego zastępcy) rozpoczęcie procedury wobec sprawcy zdarzenia.

Wychowawca

8. Powiadomienie dyrekcji o zaistniałym zdarzeniu.
9. Powiadomienie rodziców sprawcy i ofiary zaistniałego zdarzenia
10.  Interwencja wychowawcy:

a)        rozmowa z uczniami – wysłuchanie wszystkich osób biorących udział w zdarzeniu, a także świadków zdarzenia,

b)        rozmowa indywidualna ze sprawcą zdarzenia: – poinformowanie go o poważnym naruszeniu obowiązujących zasad, poinformowanie o dalszym toku postępowania.

c)        skierowanie głównych uczestników zdarzenia do pedagoga szkolnego w celu znalezienia przyczyn takich zachowań i udzielenia wsparcia osobie pokrzywdzonej.

d)       otoczenie ucznia pokrzywdzonego we współpracy z pedagogiem szkolnym szczególną opieką.

e)        stała obserwacja funkcjonowania szkolnego (zwł. zachowania) ucznia agresywnego.

Dyrektor szkoły

11. Wezwanie rodziców – powiadomienie ich o zaistniałym fakcie ( w ramach spotkania Szkolnego Zespołu Wychowawczego).
12. Ustalenie okoliczności zdarzenia – wysłuchanie stron. W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązanie ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, zaś rodziców bezwzględnie do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. W toku interwencji profilaktycznej wychowawca może zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki lub udział dziecka w programie profilaktycznym.
13. W przypadku poważnego wykroczenia – wezwanie policji i przeprowadzenie rozmowy z uczniem w obecności rodziców, wychowawcy i dyrektora szkoły.
14. Upomnienie dyrektora szkoły – odpowiedni zapis w zeszycie uwag.
15. Obniżenie oceny z zachowania.
16.  Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach czynów o dużej szkodliwości i demoralizacji, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję (specjalistę ds. nieletnich).
17. Podobnie, gdy szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych, (rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem, psychologiem, itp.), a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły powiadamia sąd rodzinny lub policję, do których kompetencji należy dalszy tok postępowania.

II. Procedury postępowania w sytuacjach zachowania przemocowego ze strony uczniów

W tym przypadku stosuje się procedury takie jak w przypadku zachowania agresywnego o dużej szkodliwości.

III. Postępowanie w sytuacji agresywnego zachowania pracownika szkoły wobec ucznia (wyzwiska, szarpanie, uderzenia, zniszczenie lub zabranie mienia ucznia – z wyjątkiem przedmiotów niedozwolonych)

1. Na wniosek ucznia lub pracownika szkoły lub rodzica, dyrekcja szkoły przeprowadza niezwłocznie postępowanie wyjaśniające ze stronami konfliktu.
2. W przypadku potwierdzenia się zarzutów – podjęcie przez dyrektora szkoły postępowania dyscyplinarnego wobec pracownika – powiadomienie odpowiednich organów zgodnie z Ustawą z dn. 26 stycznia 1982 r Karta nauczyciela.

IV. Postępowanie w sytuacji posiadania przedmiotów niedozwolonych na terenie szkoły (ostre narzędzia np. nóż, żyletka, kastet itp.)

Wszyscy pracownicy szkoły zobowiązani są do:

1. Nakłaniania ucznia do oddania niebezpiecznego przedmiotu, (jeżeli uczeń odmawia oddania przedmiotu zabronionego należy go poinformować, że ma obowiązek oddać niebezpieczny przedmiot do depozytu)
2. Powiadomienie wychowawcy klasy.
3. W przypadku dalszej odmowy, uczeń ponosi konsekwencje za złamanie regulaminu szkolnego; - w przypadku, gdy użycie zabronionego przedmiotu może stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia natychmiastowe powiadomienie dyrekcji szkoły i podjęcie działania zmierzającego do zapewnienia bezpieczeństwa innym uczniom-  odizolowanie ucznia.
4. Wezwanie rodziców do szkoły, powiadomienie o konsekwencjach czynu.
5. Wezwanie policji.
6. Rewizja przeprowadzona przez policję w obecności rodziców ucznia.
7. Powiadomienie kuratora sądowego, gdy uczeń jest pod jego opieką.
8. Obniżenie oceny z zachowania.

Procedura postępowania w przypadku używania przez ucznia telefonu komórkowego
w budynku szkoły 

1.      Uczeń nie może używać telefonu komórkowego oraz innych urządzeń elektronicznych (np: odtwarzaczy muzyki, aparatów fotograficznych itp.) podczas zajęć lekcyjnych i innych zajęć szkolnych oraz w czasie przerw (obowiązuje zakaz fotografowania, filmowania i nagrywania bez zgody dyrektora, wychowawcy lub innego nauczyciela).

2.     Uczeń może używać telefonu komórkowego jedynie w sytuacjach wyjątkowych (np. zachorowania, bardzo złego samopoczucia itp.) po wcześniejszym zgłoszeniu i uzyskaniu zgody nauczyciela.

3.  Szkoła nie odpowiada za ewentualne zniszczenia lub zagubienie telefonu przez ucznia.

4.      W przypadku używania przez ucznia telefonu komórkowego w czasie lekcji każdy pracownik szkoły ma prawo odebrać uczniowi telefon. Telefon jest przekazywany, wychowawcy klasy lub dyrektorowi do depozytu.

5.      Zatrzymany w depozycie telefon może odebrać jedynie rodzic lub prawny opiekun ucznia.

6.      Uczeń, któremu odebrano telefon otrzymuje odpowiedni wpis w zeszycie uwag.

7.      W przypadku gdy uczeń używający telefonu komórkowego podczas lekcji nie odda go pracownikowi szkoły mimo, że zostanie o to przez niego poproszony, pracownik informuje o zaistniałej sytuacji dyrektora szkoły, który niezwłocznie telefonicznie informuje o tym fakcie rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i zobowiązuje ich do osobistego zgłoszenia się po odbiór urządzenia. Uczeń otrzymuje naganę wychowawcy.

V. Postępowanie w przypadku zachowania uniemożliwiającego prowadzenie lekcji (wulgarne zachowania w stosunku do rówieśników, nauczyciela, głośne rozmowy, spacery po sali, brak reakcji na polecenia nauczyciela)

Nauczyciel

1. Słowne zwrócenie uwagi na niewłaściwe postępowanie ucznia.
2. Próba uspokojenia sytuacji w klasie.
3. W przypadku konfliktu między uczniami– rozdzielenie stron.
4. W przypadku braku reakcji ze strony uczniów - poinformowanie o dalszych konsekwencjach.
5. Powiadomienie wychowawcy klasy.

Wychowawca

6. Rozmowa wychowawcy klasy, zwrócenie uwagi na niewłaściwe zachowanie i dalsze konsekwencje.
7. W przypadku powtórzenia się zachowania lub czynu o dużej szkodliwości – upomnienie, sporządzenie odpowiedniej adnotacji w zeszycie uwag.
8. W każdym przypadku, powiadomienie rodziców (prawnych opiekunów) oraz ewentualnie kuratora sądowego.
9. W przypadku braku reakcji na interwencję nauczyciela i wychowawcy, powiadomienie dyrekcji szkoły.
10. Obniżenie oceny z zachowania.
11. Systematyczne spotkania z pedagogiem szkolnym.
12. Konsekwencje: zgodne ze statutem szkoły.

VI. Postępowanie w sytuacji naruszenia nietykalności osobistej nauczyciela lub pracownika szkoły (obelżywe wyzwiska, groźby, opluwanie, przyczepianie karteczek, rzucanie przedmiotami, agresja fizyczna, zabranie przedmiotu należącego do nauczyciela lub pracownika szkoły)

1. Powiadomienie wychowawcy, dyrekcji, rodziców i ew. kuratora sądowego.
2. Przeprowadzenie rozmowy przez dyrektora szkoły ze sprawcą.
3. Powiadomienie sądu rodzinnego lub policji.
4. Obniżenie oceny z zachowania oraz odpowiedni wpis do zeszytu uwag. 
5. Nagana dyrektora szkoły.

VII. Postępowanie w sytuacji stwierdzenia dewastacji mienia szkolnego i cudzej własności

1. Interwencja– powstrzymanie sprawców.
2. W przypadku braku możliwości ustalenia sprawcy/sprawców, rozmowa z wszystkimi osobami mogącymi się znajdować w miejscu zdarzenia, podjęcie czynności mających na celu ustalenie sprawcy/sprawców.
3. Poinformowanie o zdarzeniu dyrektora szkoły i wychowawcy klasy.
4. Wezwanie rodziców. Ustalenie wspólnie z rodzicami i uczniem sposobu naprawienia wyrządzonych szkód lub uiszczenie opłaty za ich naprawę.
5. W przypadku dużej szkody obligatoryjne wezwanie policji.
6. W przypadku nie wywiązania się z zobowiązania przez rodziców i ucznia wszczęcie procedur prawnych mających na celu wyciągnięcie konsekwencji materialnych wobec rodziców sprawców lub odpracowanie szkody.
7. Obniżenie oceny z zachowania.

VIII. W przypadku uzyskania informacji, że uczeń, który nie ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawia nierząd, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji, nauczyciel powinien podjąć następujące kroki:

1.       Przekazać uzyskaną informację wychowawcy klasy.

2.       Wychowawca informuje o fakcie  dyrektora szkoły.

3.       Wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i przekazuje im uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz z uczniem, w ich obecności. W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś bezwzględnie do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. W toku interwencji profilaktycznej może zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki lub udział dziecka w programie terapeutycznym.

4.       Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ich dziecka, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję (specjalistę ds. nieletnich).

5.       Podobnie, w sytuacji gdy, szkoła  wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych, (rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem, psychologiem, itp.), a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły powiadamia sąd rodzinny lub policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji.

 

IX. W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu  lub narkotyków powinien podjąć następujące kroki:

1.       Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy.

2.       W razie konieczności odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawia go samego; stwarza warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie ani zdrowie.

3.       W sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia udziela  pierwszej pomocy, wzywa pogotowie ratunkowe.

4.        Zawiadamia o tym fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów, których zobowiązuje do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły.

5.       Wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i przekazuje im uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz z uczniem, w ich obecności.

6.       Dyrektor szkoły zawiadamia najbliższą jednostkę policji, gdy rodzice ucznia będącego pod wpływem alkoholu odmawiają przyjścia do szkoły, a jest on agresywny, bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych osób.

a)      w przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości, policja ma możliwość przewiezienia ucznia do jednostki pogotowia ratunkowego,  na czas niezbędny do wytrzeźwienia (maksymalnie do 24 godzin). O fakcie umieszczenia zawiadamia się rodziców/opiekunów oraz sąd rodzinny jeśli uczeń nie ukończył 18 lat.

7.       Jeżeli powtarzają się przypadki, w których uczeń (przed ukończeniem 18 lat) znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków na terenie szkoły, to dyrektor szkoły ma obowiązek powiadomienia o tym policji (specjalisty ds. nieletnich) lub sądu rodzinnego.

8.       W każdym tego typu przypadku uczeń otrzymuje naganę

X. W przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk powinien podjąć następujące kroki:

1. Nauczyciel zachowując środki ostrożności, w obecności drugiej osoby zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu policji, próbuje (o ile to jest możliwe w zakresie działań pedagogicznych) ustalić, do kogo znaleziona substancja należy.
2. O zaistniałym fakcie informuje dyrektora szkoły, który ma obowiązek wezwać policję
3. Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną substancję i przekazuje informacje dotyczące szczegółów zdarzenia.

 XI. Postępowanie w przypadku podejrzenia, że uczeń posiada przy sobie substancje przypominające narkotyk

1. Powiadomienie dyrekcji szkoły.
2. Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawcy, pedagoga, dyrekcji) ma prawo zażądać, aby uczeń przekazał mu podejrzaną substancję, pokazał zawartość torby itp. Nauczycielowi nie wolno (nie ma prawa) samodzielnie przeszukać odzieży ani torby ucznia – jest to czynność zastrzeżona dla policji.
3. W przypadku oddania nauczycielowi przez ucznia podejrzanej substancji, szkoła przekazuje ją niezwłocznie policji.
4. Powiadomienie o zaistniałym fakcie rodziców/prawnych opiekunów ucznia i wezwanie do natychmiastowego stawiennictwa w szkole lub miejscu przebywania ucznia.
5. W przypadku, gdy uczeń odmawia oddania substancji – policja w obecności rodziców ucznia przeprowadza rewizję.
6. Wychowawca i dyrektor szkoły przeprowadzają rozmowę z uczniem i jego rodzicami.
7. Udzielnie uczniowi nagany i obniżenie oceny z zachowania.
8. Z przebiegu sytuacji sporządza się notatkę służbową

XII. Postępowanie w przypadku stwierdzenia palenia tytoniu przez ucznia

1. Zgłoszenie faktu wychowawcy klasy.
2. Wychowawca powiadamia o fakcie rodziców/prawnych opiekunów ucznia oraz dyrekcję.
3. Rozmowa dyscyplinująca i profilaktyczna – powiadomienie ucznia w obecności rodziców o konsekwencjach zdrowotnych i prawnych palenia przez osoby niepełnoletnie.
4. Udzielenie upomnienia i odpowiedni zapis w zeszycie uwag.
5. Interwencja pedagoga szkolnego na wniosek wychowawcy w sytuacji powtarzającej się.
6. Interwencja dyrektora szkoły w przypadku uporczywie powtarzającej się sytuacji palenia tytoniu.
7. Obniżenie oceny z zachowania.

XIII. Postępowanie w sytuacji wagarów ucznia

1. W przypadku długotrwałej nieusprawiedliwionej nieobecności ucznia, wychowawca telefoniczne powiadamia rodziców/prawnych opiekunów ucznia o nieobecności – ustalenie przyczyny nieobecności.
2. W przypadku, gdy rodzic zapomniał o usprawiedliwieniu – wychowawca na wniosek rodzica usprawiedliwia nieobecność ucznia.
3. W przypadku, gdy rodzic nie wiedział o nieobecności ucznia – wychowawca wpisuje w zeszycie uwag nieobecność nieusprawiedliwioną.
4. W przypadku zdiagnozowania wagarów ucznia wychowawca przeprowadza rozmowę z uczniem, informuje o konsekwencjach, jeśli dany czyn będzie się powtarzał.
5. Wychowawca udziela upomnienia oraz sporządza odpowiedni zapis w zeszycie uwag.
6. W przypadku dalszego powtarzania się wagarów w czasie spotkania Szkolnego Zespołu Wychowawczego odbywa się rozmowa z uczniem i rodzicem. SZW zobowiązuje  rodzica do cotygodniowej kontroli obecności dziecka w szkole.
7. Obniżenie oceny z zachowania.

POSTĘPOWANIE W SYTUACJI DŁUGOTRWALEJ NIEOBECNOŚCI UCZNIA

1. W przypadku braku informacji ze strony rodziców o nieobecności ucznia dłuższej niż dwa tygodnie wychowawca zobowiązany jest do kontaktu z rodzicami ucznia i ustalenia przyczyny nieobecności.
2. W przypadku, gdy niemożliwe jest nawiązania telefonicznego kontaktu z rodzicami ucznia – po dwóch tygodniach nieobecności dyrektor szkoły wysyła pisemne zawiadomienia do rodziców/prawnych opiekunów o absencji ucznia i nierealizowaniu przez niego obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki.
3. W przypadku dalszego braku reakcji prawnych opiekunów/rodziców ucznia następuje wszczęcie postępowania administracyjnego i administracyjna egzekucja realizacji obowiązku szkolnego przez organ prowadzący oraz ewentualne powiadomienie sądu rodzinnego.
4. Dalsze postępowanie leży w gestii organu prowadzącego.

UCIECZKI Z POJEDYNCZYCH LEKCJi

1. Rozmowa wychowawcy z uczniem, podczas której wychowawca informuje o konsekwencjach, jeśli dany czyn będzie się powtarzał.
2. Zawiadomienie rodziców ucznia o ucieczkach.
3. Rozmowa uczeń- rodzic – wychowawca, ustalenie warunków współpracy, i uzupełnienia powstałych w wyniku ucieczek braków w wiedzy.
4. Udzielenie upomnienia i odpowiedni zapis w zeszycie uwag.
5. Interwencja pedagoga szkolnego na wniosek wychowawcy w sytuacji powtarzającej się.
6. Obniżenie oceny z zachowania.

SPÓŹNIENIA NA LEKCJE

1.      Interwencja wychowawcy po przeanalizowaniu zapisów w dzienniku:

a)    rozmowa wychowawcy z uczniem w celu rozpoznania przyczyn spóźniania się,

b)   poinformowanie rodziców ucznia o fakcie spóźnień i rozpoznanej przyczynie.

2.      Ustalenie z rodzicami i uczniem działań eliminujących dalsze spóźnienia z uwzględnieniem ich przyczyny np. zmiana trybu życia.

3.      Zastosowanie kary regulaminowej.

XIV. Procedura postępowania. Sytuacja – wypadek w szkole lub na terenie szkoły

1. Udzielenie pierwszej pomocy w zależności od potrzeb (np. unieruchomienie kończyny, założenie opaski uciskowej, sztuczne oddychanie).
2. Wezwanie lekarza lub karetki pogotowia (w zależności od potrzeby).
3. Zawiadomienie rodziców o wypadku.
4. Obserwacja poszkodowanego do momentu przyjazdu karetki pogotowia.
5. Poinformowanie dyrektora szkoły o zaistniałym wypadku.
6. Dalsze postępowanie prowadzi dyrektor szkoły zgodnie z wytycznymi Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn. 31.12.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach.

XV. Procedura postępowania w przypadku kradzieży

1. Rozmowa wychowawcy z uczniem celem ustalenia przyczyn kradzieży.
2. Poinformowanie dyrektora szkoły o zaistniałej sytuacji.
3. Wezwanie do szkoły rodziców ucznia i przekazanie im informacji.
4. Sporządzenie zapisu w zeszycie uwag.
5. Zobowiązanie ucznia do oddania skradzionej rzeczy, ewentualnie pokrycie kosztów skradzionego przedmiotu.
6. W przypadku odmowy współpracy przez ucznia i rodziców powiadomienie policji.
7. Dalszy tok postępowania prowadzi policja

SYTUACJA, GDY ZOSTAŁ ZGŁOSZONY NAUCZYCIELOWI FAKT KRADZIEŻY

1.      Ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia.

2.      Zabezpieczenie dowodów przestępstwa.

3.      Powiadomienie wychowawcy, pedagoga szkolnego.

4.      Powiadomienie dyrektora szkoły.

5.      W zależności od sytuacji powiadomienie policji.

We wszystkich powyżej podanych przypadkach wychowawca może spisać kontrakt z uczniem sprawiającym trudności wychowawcze.

Kontrakty (umowy) z dzieckiem zawierają:

 

·        zobowiązanie ucznia do zaprzestania konkretnych zachowań;

·        pozytywne sposoby rozwiązania sytuacji (np. zadośćuczynienie ofierze, naprawienie szkód, przeproszenie poszkodowanego itp.);

·        informację o konsekwencjach niedotrzymania przez ucznia umowy;

·        podpis ucznia, rodzica i wychowawcy.

 

POWIADAMIANIE  RODZICÓW LUB PRAWNYCH OPIEKUNÓW UCZNIA O TRUDNYCH SYTUACJACH WYCHOWAWCZYCH

 

1. Telefoniczne lub pisemnie powiadomienie o trudnych sytuacjach wychowawczych lub wzywanie do szkoły rodziców lub prawnych opiekunów przez wychowawcę, korzystając z danych osobowych zapisanych w dzienniku lekcyjnym.
2. Sporządzenie przez wychowawcę notatki służbowej z rozmowy z rodzicem w dzienniku lekcyjnym oddziału w rubryce „Kontakty wychowawcy z rodzicami”.
3. W przypadku nieobecności wychowawcy zachować obowiązującą w szkole drogę służbową (wychowawca, pedagog, dyrekcja).
4. W przypadku braku informacji od rodziców o zmianie miejsca ich pobytu, przekazanie odpowiednim instytucjom opieki nad dzieckiem w szczególnie trudnych sytuacjach wychowawczych.

UWAGA:

Zgodnie z przepisami ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii - w Polsce karalne jest:

·         posiadanie każdej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych;

·         wprowadzanie do obrotu środków odurzających;

·         udzielanie innej osobie, ułatwianie lub umożliwianie ich użycia oraz nakłanianie do użycia;

·         wytwarzanie i przetwarzanie środków odurzających.

Każde z wymienionych zachowań jest czynem karalnym w rozumieniu przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, jeśli sprawcą jest uczeń, który ukończył 13 lat a nie ukończył 17 lat.

Jeżeli przestępstwo ma miejsce na terenie szkoły, należy wezwać policję.

W każdym przypadku popełnienia czynu karalnego przez ucznia, który nie ukończył 17 lat należy zawiadomić policję lub sąd rodzinny, a w przypadku popełnienia przestępstwa przez ucznia, który ukończył 17 rok życia prokuratora lub policję (art. 4 Upn i art. 304 Kpk)

W przypadku znalezienia na terenie szkoły broni, materiałów wybuchowych, innych niebezpiecznych substancji lub przedmiotów, należy zapewnić bezpieczeństwo przebywającym na terenie szkoły osobom, uniemożliwić dostęp osób postronnych do tych przedmiotów i wezwać policję - tel. 112.

O obowiązujących procedurach w sytuacjach zagrożenia szkoła informuje rodziców na spotkaniach z rodzicami.

^[1] Surzykiewicz J. ,, Agresja i przemoc w szkole", CMPPP, Warszawa 2000, str. 13.

^[2] Grochulska J. ,,Reedukacja dzieci agresywnych", Warszawa 1982, s.6-7.

^[3] Kmiecik – Baran K. „Młodzież i przemoc”, Przegląd Oświatowy, Gdańsk 2000, str. 72.

^[4] Mellibruda J. „Oblicza przemocy”, Remedium XII 1993