Oto kilka praktycznych wskazówek, dotyczących warunków i organizacji nauki dziecka w domu:
Plan działania:
- Dopilnujcie, by dziecko wstawało o stałej porze (rannej).
- Zaplanujcie czas dziecka i podzielcie go na np. cztery grupy:
- edukacja – będą to np.: indywidualna praca ucznia z materiałami przekazanymi czy wskazanymi przez nauczyciela i według jego wskazówek, zajęcia prowadzone przez nauczyciela on-line (w czasie rzeczywistym) oraz inne formy nauki ucznia (w tym wykonywanie prac domowych, ćwiczeń, lektura),
- sport – w obecnej sytuacji to przede wszystkim wszelkiego rodzaju aktywności ruchowe możliwe do wykonania w warunkach domowych i przydomowych, w tym proste rozgrzewki/rozciągania,
- dom – to obowiązki domowe, w których wypełnianie dziecko powinno być zaangażowane (sprzątanie, pomoc przy posiłkach), obowiązki, czasem najbardziej żmudne mogą być atrakcyjne, bo jest to czas spędzony wspólnie z rodziną,
- rozrywka – to każda forma zabawy i odpoczynku, która minimalizuje poczucie braku kontaktu z rówieśnikami, okazja do podzielenia się z dziećmi swoimi pasjami, wspólne gry planszowe.
- Wyznaczajcie przedział czasowy (od - do), w którym dzieci będą się uczyły. Starajcie się trzymać określonych terminów.
- Pamiętajcie o przerwach relaksacyjnych (ale nie dłuższych niż 15 minut)(odprężają rękę, wzrok).
- Podzielcie wspólnie materiał do nauki na partie: zróbcie grafik - zapisujcie bieżące zadania do wykonania, zlecane przez nauczycieli danych przedmiotów i terminy ich realizacji. Grafik umieśćcie w widocznym miejscu. Odznaczajcie zrealizowane zadania – to bardzo motywuje, bo jest wizualnym odzwierciedleniem wykonanej pracy!
- Nie zapominajcie o aktywności ruchowej dziecka, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania mózgu.
Komfort pracy:
- Przygotujcie stałe miejsce do pracy z odpowiednim oświetleniem i usytuowaniem zależnym od tego, którą ręką posługują się dzieci. Pokój powinien być wyposażony w biurko/stolik i krzesło przystosowane do wzrostu dzieci.
- Dbajcie o to, by w miejscu nauki nie było zbyt wielu rzeczy, które mogą dzieci rozpraszać.
- Przed rozpoczęciem zdalnej nauki wywietrzcie pokój.
- Zadbajcie o miłą atmosferę, pozbawioną pośpiechu, nerwowości.
- Wypróbujcie technikę Pomodoro lub jej zmodyfikowaną wersję. Ustawcie minutnik w telefonie na 15 minut, w tym czasie dziecko pracuje nad zadaniami, potem 5 minut przerwy daleko od laptopa i znowu 15 minut pracy. Zależnie od wieku dziecka i jego możliwości skupienia uwagi możecie te czasy wydłużyć lub skrócić.
- Jeśli trzeba, na czas lekcji ustawcie blokadę na określone strony lub aplikacje. Czasem pokusa buszowania po Facebooku czy YouTube może okazać się bardzo silna, dlatego wykorzystajcie specjalne narzędzia do ograniczania czasu przed ekranem, np. Rescue Time.
- Zwróćcie szczególną uwagę dziecka na bezpieczne korzystanie z internetu.
- Wytłumaczcie dziecku, że wy też pracujecie. Dziecko wykonuje swoją pracę, a wy swoją. Obie prace są równie ważne i potrzebne.
Nauka powinna być obowiązkiem, ale i przyjemnością:
- Możemy połączyć naukę z zabawą, to przynosi korzyść szczególnie w klasach młodszych.
- W trakcie nauki róbcie krótkie przerwy, to poprawia koncentrację, dzieci z nadpobudliwością potrzebują więcej przerw (np. na ćwiczenia ruchowe, relaksacyjne).
- Jeśli dziecko posiada opinię Poradni PP, stosujcie się do zaleceń opinii skierowanych do rodziców.
- Jeśli dziecko posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub inne, opierajcie się na indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym (IPET) i zaleceniach specjalistów.
- Przymus w trakcie pracy z dzieckiem skutkuje odwrotnie, raczej pozytywna motywacja, np. pojedziemy razem na wycieczkę, kiedy dobrze się tego nauczysz.
- Nie przeciążajcie dziecka jednorazowo, np. można podzielić pracę na dwa etapy: język polski i angielski do południa, matematyka, przyroda po obiedzie.
- Nie zmuszajcie dziecka do zajęć, które nie są konieczne.
- Wzrokowcy dobrze uczą się z tablicami, mapami, wykresami, ilustracjami, video, filmami, konkretami (patyczki, palce ręki).
- Słuchowcy zapamiętają dobrze materiał mówiony, odtwarzany z płyty i innych mediów.
- Kinestetycy uczą się na pamięć w ruchu, pozwól im ruszać się po pokoju, aby mogli zapamiętać treści wiersza lub nowy temat.
- Dyslektycy nie muszą ciągle pisać i czytać. Ich rozwój polega na pracy wielokierunkowej, tzn. ćwiczeniach ręki (prace plastyczne), dyskusji (zamianie pisania na wypowiedzi ustne). Trzeba to robić tak, aby nie zniechęcić ich do przedmiotów, z którymi i tak mają problem, natomiast niech wykażą się zdolnościami, wiedzą z innych przedmiotów, swoimi talentami, co zachęci ich do pokonywania niepowodzeń i problemów edukacyjnych. Tutaj działanie na siłę może hamować funkcjonowanie, czyli np. nie 15 stron ćwiczeń z tekstem, a pięć solidnie przygotowanych i sprawdzonych (z krótkimi przerwami).
- Dzieci tzw. nocne marki lepiej funkcjonują w godzinach popołudniowo-wieczornych (rada do pracy w domu).
- Dzieci, które wcześnie wstają wyspane, będą lepiej pracowały od godziny 09.00 rano do obiadu (jeśli rodzice są w domu).
Motywowanie dziecka do pracy:
W jaki sposób motywować dziecko do systematycznej nauki w warunkach domowych?
Drodzy rodzice pamiętajcie, że można dziecko zmusić, żeby siedziało przy biurku, żeby wpatrywało się godzinami w podręcznik czy nawet żeby odrobiło lekcje, ale do nauki – nigdy. Maluch czy nastolatek będzie się pilnie uczyć tylko wtedy, gdy będzie mu to sprawiać przyjemność oraz gdy będzie przekonany, że jest mu to potrzebne. Jak zatem zachęcić dziecko do nauki? Przede wszystkim porozmawiajcie z dzieckiem, dlaczego i po co musi codziennie się uczyć. Uświadomcie mu, że jego systematyczna praca będzie zweryfikowana przez nauczycieli.
Kilka dodatkowych wskazówek, które pomogą motywować dziecko do pracy:
- Traktujcie naukę dziecka, jako rzecz świętą. Nie przerywajcie mu, nie wołajcie do telefonu, wyłączcie wszelkie źródła dźwięku.
- W miarę możliwości zarządźcie, że wszystkie dzieci uczą się w tym samym czasie. Niech żadne wtedy nie ogląda telewizji i nie gra na komputerze. To podstawowy błąd rodziców, aby pozwolić, by jedno z dzieci się bawiło, gdy drugie się uczy.
- Nauczcie dziecko traktować naukę jak wyzwanie. Pokazujcie mu, jak wartościowe jest robienie czegoś, czego jeszcze nigdy się nie robiło, a co wydaje się trudne.
- Chwalcie dziecko po każdej przerobionej partii materiału, ale pamiętajcie, by nie szafować pochwałami. Doceniajcie prawdziwy wysiłek i trud oraz konsekwencję dziecka.
- Wpajajcie mu pogląd, że mądrość to coś, nad czym trzeba pracować.
- Nie wyręczajcie dziecka w odrabianiu lekcji. To bardzo ważne. Kiedy prosi o pomoc, nie podawajcie mu gotowych rozwiązań, ale jedynie na nie naprowadźcie, udzielcie wskazówek, wyjaśnijcie wątpliwości. Zachęćcie do samodzielności. Samodzielnie rozwiązane zadanie może dostarczyć dziecku dużej satysfakcji, wzmacnia w nim również poczucie, że jest w stanie poradzić sobie z trudnościami.
- W sytuacji zniechęcenia wskazujcie na postęp, jaki już poczyniło dziecko w wykonanych zadaniach ( w tym celu każdego dnia należy zadania spisać na kartce i skreślać je po ich wykonaniu).
- Podkreślajcie sukcesy, zamiast braków. Jeśli dziecko ma ogromne problemy z jednym przedmiotem, zachęćcie je, by na lodówce pojawiła się kartka: „Co już umiem”. Codziennie przed snem zapiszcie na niej to, czego dziś dziecko się nauczyło oraz to, w czym jest kompetentne. Nawet, jeśli to będą tylko dwie daty lub cztery słówka. Zwróćcie uwagę dziecka, jak szybko kartka się zapełniała, o ile stał się mądrzejszy przez kilka dni.
- Wspólnie ustalcie przyznanie dużej nagrody po wykonaniu całej pracy, w postaci czasu na rozrywkę. Ustalcie z dzieckiem rozrywki w hierarchicznym porządku od najmniej nagradzających do najbardziej pożądanych. Adekwatnie do zaangażowania dziecka w danym dniu wyraźcie zgodę na zabawę z określonej pozycji hierarchii.
Czas dla dziecka:
- Dziecko oczekuje, aby je wysłuchać (wystarczy tylko być uważnym słuchaczem).
- Znajdźcie czas np. wieczorem przed snem na kwadrans bycia z dzieckiem w cztery oczy, na rozmowę.
- Bądźcie doradcą, gdy dziecko pyta i prosi o pomoc.
- Dajcie dziecku jak największą samodzielność w działaniu. W szkole przecież z dzieckiem nie siedzicie i nie wykonujecie za nie pracy. Samodzielne dziecko to szczęśliwsze dziecko. Starajcie się od razu wdrożyć dziecko do samodzielnej pracy. Pokażcie, wytłumaczcie i pomóżcie w zadaniach, jeśli trzeba. Nie wyręczajcie jednak w pracy!
- Bądźcie dobrym przykładem, przykład idzie z góry (mama, tata kiedyś najpierw odrabiali lekcje, a później grali w piłkę).
- Zamiast komputera, telefonu, telewizora zagrajcie z dzieckiem w gry planszowe, szachy, zbudujcie konstrukcje z klocków, zwyczajnie pobiegajcie po podwórku, pograjcie w kosza, idźcie na rower, to przyniesie korzyść wszystkim, ruch likwiduje napięcie i stres.
- Relacje z rówieśnikami są konieczne do rozwoju dziecka, ale pamiętajmy, że dobre doświadczenie dorosłych też uczy nasze dzieci.
- Bądźcie cierpliwi, z czasem będą pozytywne efekty.
- Kontrola rodzica jest ważna, spełniajcie swoją rolę rodzicielską zwracając uwagę, czy dziecko dobrze postępuje zarówno w nauce, jak i zachowaniu, w razie potrzeby wskazujcie mu właściwą drogę.
Wzajemna współpraca:
- Pozostańcie w kontakcie z wychowawcą i nauczycielami. Udostępnijcie im swój numer telefonu, adres mailowy, korzystajcie z dziennika elektronicznego, sprawdzajcie stronę internetową szkoły.
- Zgłaszajcie szkole na bieżąco swoje spostrzeżenia i wnioski, w szczególności dotyczące przebiegu uczenia na odległość, np. trudności techniczne, zasoby i możliwości sprzętowe dostępne dla Waszego dziecka.
- Jeżeli dziecko zdaje w tym roku egzamin ósmoklasisty, zachęćcie je do skorzystania z materiałów publikowanych przez CKE, w tym z próbnych testów.
- Sprawdzajcie komunikaty publikowane na stronach Ministerstwa Edukacji Narodowej i Ministerstwa Cyfryzacji, dotyczące planowania i realizacji nauki zdalnej.
Wspierająca postawa rodzica, konsekwentne przestrzeganie stałych pór w planie dnia dziecka, jasno sprecyzowane oczekiwania wobec niego w sytuacji nauki poza szkołą mogą ułatwić dziecku przystosowanie się do tej nowej sytuacji, która jest dla wszystkich nas trudna.
