Wszyscy pragniemy być zdrowi. Dobre zdrowie jest podstawą wszelkich aktywności życiowych, siły, wytrzymałości, dobrego samopoczucia i radości życia. Jest podstawą powodzenia w życiu prywatnym i zawodowym. Określane jest największym skarbem człowieka.
Nasze zdrowie zależy od wielu czynników zewnętrznych, od tego jak się odżywiamy, czy oddychamy czystym powietrzem, pijemy czystą wodę, czy jesteśmy aktywni fizycznie, czy potrafimy odpoczywać, przezwyciężać stres itp.
Dynamiczny rozwój cywilizacji diametralnie zmienił i zmienia nasze środowisko. Postęp technologiczny nie tylko ułatwia nam życie, ale jednocześnie w różnym stopniu wpływa na organizm człowieka.
7 kwietnia jest obchodzony Światowy Dzień Zdrowia, jako wydarzenie mające na celu upamiętnienie powstania Światowej Organizacji Zdrowia i zwrócenie w tym dniu szczególnej uwagi na najbardziej palące i zaniedbane problemy światowego zdrowia. Każdego roku Światowa Organizacja Zdrowia wybiera jako temat przewodni inny obszar priorytetowy ważny z punktu widzenia zdrowia publicznego – w roku 2021 jest to hasło: - Ratujmy życie! Bezpieczne szpitale w czasie katastrof! Powszechne ubezpieczenie zdrowotne! Motyw przewodni związany jest z obecną sytuacją epidemiologiczną i działaniami związanymi z zapobieganiem rozprzestrzenianiu się wirusa SARS-Co V-2. Zastanówmy się zatem jakie są główne współczesne zagrożenia dla zdrowia.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) określa zdrowie jako stan kompletnego dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego. Jest to definicja bardzo szeroka. Wskazuje, że nie należy postrzegać zdrowia jedynie jako braku choroby lub braku niepełnosprawności, lecz jako stan pełni aktywności. Zdrowie powinno być postrzegane nie jako cel życia, lecz jako środek pozwalający na pełną samorealizację.
Największe zagrożenia dla świata 2021 to choroby, ale też ekologia. Największe problemy zdrowotne, jakie dotyczą społeczeństw na całym świecie, to według WHO epidemie chorób takich jak odra i błonica, którym można zapobiegać przy stosowaniu szczepionek, coraz większa liczba lekoopornych patogenów, otyłość i brak aktywności fizycznej i przede wszystkim zanieczyszczenie środowiska naturalnego oraz zmiany klimatu.
1. ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA I ZMIANY KLIMATYCZNE.
Codziennie dziewięć na dziesięć osób oddycha zanieczyszczonym powietrzem. Toksyczne substancje znajdujące się w zanieczyszczonym powietrzu mogą przeniknąć do układu oddechowego i krążenia, uszkadzając płuca, serce i mózg.
2. CHOROBY NIEZAKAŹNE, tzw. cywilizacyjne - takie jak cukrzyca, nowotwory, alergie i choroby serca.
Za wzrost liczby zachorowwań odpowiada 5 głównych czynników ryzyka: palenie tytoniu, brak aktywności fizycznej, szkodliwe spożywanie alkoholu, niezdrowa dieta i zanieczyszczenie powietrza.
3. GLOBALNA PANDEMIA
Epidemie w historii naszego gatunku wielokrotnie dziesiątkowały ludzkie populacje. Choroby takie jak dyfteryt, dżuma, gruźlica, grypa, czy cholera są chorobami śmiertelnymi, gdy nie zostaną odpowiednio wcześnie wykryte i właściwie leczone.
Obecnie podczas epidemii SARS-Co V-2 nasz świat zmienił się nagle. Zdajemy sobie sprawę, że nasze życie po ustąpieniu pandemii nie będzie już takie samo. Dla wielu z nas wiąże się to z koniecznością trudnej adaptacji do nowych warunków, niepewnością o przyszłość i ogromnym obciążeniem psychicznym. Już dziś mówi się, że skutkiem pandemii koronawirusa będzie kolejna pandemia: wystąpić może znaczący wzrost zapadalności na zaburzenia psychiczne na świecie i jednym z czynników odpowiedzialnych za to będzie wymuszona przez czynniki zewnętrzne społeczna izolacja oraz związany z nią przewlekły stres. Z koniecznością pozostawania w domach wiąże się nie tylko ograniczona możliwość utrzymywania kontaktów międzyludzkich, ale także znacznie mniejsze możliwości podejmowania aktywności ruchowej i kontaktu z przyrodą, co stanowi kolejny niekorzystny czynnik, mający wpływ na nasz dobrostan psychiczny.
WHO zwraca też uwagę, że połowa problemów zdrowia psychicznego zaczyna się przed 14. rokiem życia, jednak na tym etapie większość zaburzeń nie jest diagnozowana i może się „bezkarnie” rozwijać.
4. BIEDA I ZŁE WARUNKI ŻYCIA.
Ponad 1,6 miliarda ludzi (22 proc. globalnej populacji) żyje w warunkach, które nie pozwalają im cieszyć się zdrowiem ze względu na biedę, brak dostępu do higieny, wojny i katastrofy naturalne.
5. OPORNOŚĆ NA ANTYBIOTYKI.
Rosnąca oporność bakterii, pasożytów, wirusów i grzybów na antybiotyki oraz leki przeciwwirusowe grozi powrotem do czasów, gdy nie byliśmy w stanie skutecznie leczyć takich chorób jak zapalenie płuc, gruźlica, rzeżączka czy salmonelloza.
Oporność na leki wynika z nadużywania środków przeciwdrobnoustrojowych u ludzi, ale także u zwierząt, zwłaszcza tych wykorzystywanych do produkcji żywności, a także w środowisku.
6. GROŹNE PATOGENY, które mogą zagrażać zdrowiu publicznemu, ale brakuje skutecznych metod ich leczenia i szczepionek:
- wirus Ebola,
- wirus Zika,
- wirus Nipah,
- koronawirus MERS
- ciężka ostra niewydolność oddechowa (SARS),
- choroba X, czyli nieznany jeszcze patogen, który może spowodować poważną epidemię.
7. BRAK SYSTEMU POWSZECHNEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ.
Podstawowa opieka zdrowotna powinna zapewniać kompleksową, przystępną cenowo opiekę środowiskową przez całe życie i być świadczona w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. Jednak wiele krajów o niskich lub średnich dochodach nie zapewnia obywatelom takiej opieki.
8. ODMOWA SZCZEPIEŃ.
Odmowa przyjmowania szczepień mimo ich dostępności grozi powrotem dawno zapomnianych epidemii takich chorób jak odra czy błonica. Szczepienie jest jednym z najbardziej opłacalnych sposobów unikania chorób.
O ile ruchy antyszczepionkowe to fenomen znany raczej z krajów, w których szczepionki są dostępne, to kraje biedniejsze borykają się z problemem braku dostępu do podstawowej opieki zdrowotnej (prowadzącej m.in. powszechne szczepienia, ale też zajmującej się rozmaitymi problemami zdrowia). Całe rzesze ludzi na świecie nie ma możliwości nawet zasięgnięcia porady lekarza czy pielęgniarki.
9. DENGA - choroba wywoływana przez komary, powoduje objawy grypopodobne i może być śmiertelna. Najwięcej przypadków dengi notuje się w czasie pory deszczowej, m.in. w Bangladeszu i Indiach. Obecnie zagrożenia chorobą się wydłuża, a denga rozprzestrzenia się na kraje, w których nie występowała, np. Nepal.
10. HIV.
Dzięki skutecznym lekom coraz więcej ludzi żyje pełnią życia pomimo zakażenia wirusem HIV (ludzki wirus nabytego upośledzenia odporności). Z tym wirusem żyje obecnie około 37 milionów ludzi na świecie. Wciąż nie udało się jednak go wyeliminować i wciąż zbiera śmiertelne żniwo.
Ilość zagrożeń zdrowia i życia współczesnych ludzi jest bardzo duża i dalej wzrasta. Nie sposób ich wszystkich wymienić. Warto jednak mieć ich świadomość i zadbać o zdrowie. Dbając o siebie i bliskich pamiętajmy jakie czynniki pozytywnie wpływają na zdrowie. "Dekalog zdrowego stylu życia" obejmuje następujące zalecenia:
- zbilansowana, różnorodna dieta,
- regularna aktywność fizyczna,
- właściwa podaż płynów,
- prawidłowe oddychanie,
- higiena, odpoczynek, redukcja stresu,
- badania profilaktyczne,
- realizacja pasji, rozwój zainteresowań,
- pozytywne relacje międzyludzkie,
- pozytywne myślenie,
- przestrzeganie wartości.