Wszyscy chcielibyśmy podejmować dobre i przemyślane decyzje, nie ulegając niepotrzebnym impulsom. Jak w bardziej świadomy sposób podejść do tego zadania? Jak poradzić sobie z pułapkami myślenia, w które często wpadamy? Jako młoda osoba masz do czynienia z wieloma wyzwaniami. Jednak bardzo niewiele z nich ma potencjalnie większy wpływ na twoje życie niż decyzja dotycząca używania alkoholu i narkotyków. To, jakiego wyboru dokonasz, wpłynie na Twoje zdrowie, Twoje wyniki w nauce, relacje, pracę lub karierę, wolność. Brzmi zbyt dramatycznie? – to jednak często jest kwestia życia i śmierci.
Odkrywanie i wyszukiwanie substancji, które wpływają na nasze odczucia i zachowanie, jest jednym z największych osiągnięć człowieka. Jednak substancje te mogą szkodzić jak i pomagać. Środki uzależniające mogą powodować głębokie zmiany w mózgu, jak i w innych organach i chociaż ich prawidłowe zastosowanie może łagodzić ból i leczyć chorobę, to ich nadużywanie prowadzi bardzo często do problemów z prawem, konfliktów w rodzinie, trudności w szkole, kłopotów ze zdrowiem oraz braku przyjaciół i samotności.
Środki uzależniające to przede wszystkim narkotyki, alkohol, papierosy, leki, dopalacze, sterydy, komputer i hazard. Zażywanie ich to nie tylko uzależnienie, choroby psychiczne i inne problemy zdrowotne, ale to często trudne do przewidzenia zdarzenia, które komplikują życie tobie i twoim najbliższym. Używanie ich, nawet przejściowe, zawsze jest zagrożeniem.
Na temat narkotyków i innych środków krąży wiele opinii, półprawd i mitów. Są spostrzegane zarówno jako śmiertelne niebezpieczeństwo jak i niegroźne używki. Takie opinie wynikają przede wszystkim z niewiedzy o ich działaniu, ale także z tego, że narkotyki wpływają różnie na różnych ludzi, jednak najgorzej na dzieci i młodzież.
Polskie prawo a narkotyki
Niby wiesz, że narkotyki są nielegalne, że posiadanie nawet najmniejszej ilości jest karalne, ale zakładasz oczywiście, że tobie nie grozi wpadka. Nikt przecież nie myśli o tym, że się uzależni, że będzie musiał brać coraz więcej i będzie potrzebował coraz więcej pieniędzy. Zażywanie narkotyków sporo kosztuje. Kiedy nie wystarcza kieszonkowego to pożyczasz, a jak już nie ma od kogo pożyczać, najczęściej zaczynasz okradać rodziców, znajomych. Dalej jest ci już wszystko jedno i zaczynasz kraść, handlować, sprzedajesz siebie, żeby tylko wystarczyło na kolejną działkę. Gdy kupujesz pierwszą w życiu działkę od dilera nie wiesz, że policja od dawna ma go na oku i tak dociera do ciebie. Albo przypadkiem, na ulicy czy dyskotece możesz być wylegitymowany i przeszukamy. Bądź twój znajomy dla uniknięcia kary podaje twój adres.
Rodzina a narkotyki
Rodzina to system, dobrze funkcjonująca rodzina to jak sprawnie działająca maszyna. Wystarczy jednak, że jeden z członków rodziny ma problemy, a cała rodzina może przestać sprawnie funkcjonować.
Kiedy masz 13, 14 czy 15 lat często myślisz sobie, że moja rodzina to nic fajnego: nikt mnie w domu nie rozumie, rodzice tylko wymagają, sprawdzają, a i tak ciągle są niezadowoleni, traktują mnie jak dziecko, bez przerwy się kłócą, interesuje ich tylko praca i pieniądze, trudno się z nimi dogadać.
Pewnie każdy chciałby mieć rodzinę, w której wszyscy się kochają i rozumieją. Jednak nawet w najlepszej dochodzi do spięć i konfliktów, zwłaszcza w okresie dorastania. Jeżeli do tego jeszcze w grę wchodzą narkotyki, to zaczyna się prawdziwa wojna domowa. Najczęściej wszyscy o wszystko zaczynają mieć pretensje. Ojciec do matki (i odwrotnie), że źle wychowali, za dużo pozwalali, zamartwiają się, nie rozumieją dlaczego i czują się bezradni. Ty masz poczucie winy, że zawiodłeś rodziców, ale czasem już trudno ci zrezygnować z narkotyków. Zaczyna się błędne koło: kontrole, kary i ograniczenia powodują często, że jeszcze bardziej się buntujesz, a to jeszcze większe kary i domowe piekło. Aby się porozumieć, potrzeba dobrej woli z obydwu stron.
Szkoła a narkotyki
Już w przedszkolu często mamy jakieś marzenia i oczekiwania od życia. Jeden chce zostać lekarzem, drugi pilotem. W gruncie rzeczy każdy ma podobne dążenia: chciałby skończyć szkołę, najlepiej studia, mieć dobrą pracę, dużo pieniędzy, by wreszcie założyć wspaniałą rodzinę. Szkoła w życiu każdego człowieka to sporo lat nauki. Jednym przychodzi ona łatwiej, innym trudniej. Od wielu czynników zależy czy szkoła jest źródłem satysfakcji i drogą do osiągnięcia sukcesu, czy źródłem frustracji i zniechęcenia. Presja ze strony rodziców i nauczycieli domagających się jak najlepszych wyników nie zawsze idzie w parze z możliwościami. Wiadomo, że porażki zniechęcają więc niektórzy szukają drogi na skróty. W szkole idzie coraz gorzej, świat jest beznadziejny, więc ucieka się w narkotyki. Im więcej się bierze, tym większe kłopoty, im większe kłopoty, tym więcej się bierze i koło się zamyka.
Zdrowie a narkotyki
Na ogół młodość kojarzy się z siłą, zdrowiem, urodą i ogólną sprawnością fizyczną i umysłową, ale to także czas kiedy zaczyna się eksperymentować z narkotykami i alkoholem. Zażywanie jakichkolwiek narkotyków nie pozostaje bez wpływu na zdrowie fizyczne i sychiczne człowieka. Niektóre szkody są krótkotrwałe i odwracalne, ale niektóre mogą pozostawić trwałe ślady i niemiłe wspomnienia na długie lata. Nieznajomość działania narkotyków na nasz organizm może spowodować, że już pierwszy kontakt z nimi będzie miał fatalne i nieodwracalne następstwa.
Zmiany w człowieku jakie powodują narkotyki.
Długotrwałe używanie narkotyków pociąga za sobą negatywne konsekwencje somatyczne, zaburzenia w sferze emocjonalnej, osobowościowej, a także wpływa na wygląd zewnętrzny.
Problemy somatyczne: serce, wątroba, płuca, oskrzela, naczynia krwionośne.
Problemy psychiczne: zaburzenia nastroju, koncentracji, pamięci, rozchwianie emocjonalne, stany psychotyczne, zmiany w sferze osobowości.
Wygląd zewnętrzny: najbardziej zmienia się „uroda” ludzi przewlekle biorących narkotyki.
Zmniejszenie aktywności: Objawy – spowolnienie ruchowe, spowolnienie mowy, zastyganie w ruchu, omdlenie lub utrata przytomności.
Zwiększenie aktywności: Objawy -lęk, agresja, dziwaczne zachowania, omamy wzrokowe, słuchowe, napad paniki.
Napad drgawkowy: Objawy – utrata przytomności, skurcze mięśni ciała, szczękościsk, ślinotok, okresy bezdechu.
Bardzo ważnym negatywnym czynnikiem w procesie rozwoju uzależnienia u osób młodych jest wpływ substancji psychoaktywnych na wciąż rozwijający się organizm. Wszystkie środki psychoaktywne oddziałują na układ nerwowy, wpływają na chemiczne procesy mózgu, co w połączeniu z niedojrzałym układem nerwowym powoduje większą skłonność do uzależnienia oraz większą skalę negatywnych czynników, których skutki z uwagi na różnice osobnicze mogą być odczuwane w różnym natężeniu przez całe życie.
Koledzy, przyjaźń a narkotyki
W życiu każdego młodego człowieka zawsze ważna jest grupa rówieśnicza. Aby znaleźć akceptację grupy, niektórzy gotowi są na wiele, nawet na używanie narkotyków. Bywa, że masz wspaniałych przyjaciół, ale z powodu narkotyków zmieniasz ich na innych. Kiedy znajdujesz coraz większe upodobanie w zażywaniu, a przyjaciele nie akceptują tego (w dodatku starają się odwodzić cię od brania), zwykle zamieniasz ich po prostu na „narkotykowych przyjaciół”. Narkotykowe przyjaźnie nigdy nie są prawdziwe i rzadko który „przyjaciel” oddałby ci na głodzie swoją działkę. Najczęściej jest to jedynie wspólnota interesów, problemów i narkotycznych przeżyć.
Powinieneś zdawać sobie sprawę, że „kolegowanie się” z ludźmi, którzy sięgają po narkotyki stwarza prawdopodobieństwo, że i Ty zaczniesz brać. Wiedz, że takie zachowania jak używanie narkotyków, agresja czy picie alkoholu nie świadczą wcale o dojrzałości, sile człowieka i sile jego charakteru. Wręcz przeciwnie, bo świadczą o słabej woli, uległości, braku własnego zdania oraz nieumiejętności radzenia sobie z problemami i trudnymi sytuacjami. To Ty decydujesz o tym, z kim chcesz spędzać swój wolny czas, kogo chcesz mieć za kumpla, kolegę i przyjaciela.
Po niektórych narkotykach rzeczywiście ludzie są bardziej rozmowni, towarzyscy, wyluzowani, wzrasta ich samoocena, pewność siebie i łatwiej nawiązują znajomości. Problem w tym, że kiedy nie biorą znowu stają się w swoim przekonaniu nieatrakcyjni, więc sięgają po nie ponownie i kółko się zamyka prowadząc do całkowitego uzależnienia.
Nie próbuj zmieniać swojej osoby czy zachowania za pomocą narkotyków.
Postaraj się polubić siebie i zaakceptować. Znajdź w sobie jakąś cechę, umiejętność, rozwijaj ją, a będziesz atrakcyjny dla innych.
Zabawa a narkotyk
Nigdy nie wiadomo co zawierają narkotyki – zanim do ciebie trafią, przechodzą przez szereg nieznanych dostawców, którzy dosypują do nich co popadnie, np. talk, tynk ze ściany czy sproszkowane szkło.
POMOC !!!
Czasami bywa, że bliskie nam osoby (rodzeństwo, koledzy, przyjaciele) zażywają od dłuższego czasu narkotyki, a my obserwujemy ich problemy . Często nie wiemy, jak poradzić sobie z taką sytuacją i jak im pomóc. Co prawda, niewiele można zrobić dla osoby, która odrzuca naszą pomoc, ale zawsze warto spróbować.
1. Porozmawiaj, poświęć trochę czasu tej osobie, wysłuchaj ją i zasugeruj rozmowę
z rodzicem, nauczycielem bądź inną dorosłą osobą.
2. Przekonaj, aby zadzwoniła na Antynarkotykowy Telefon Zaufania lub zaproponuj, że sam zadzwonisz w jej sprawie
Ogólnopolski Telefon Zaufania Narkotyki - Narkomania: 800 199 990, czynny codziennie od 16.00 do 21.00 Uzależnienia behawioralne: 801 889 880 czynny codziennie w godz. 17.00 – 22.00.
Trzeba pamiętać, że w okresie dojrzewania wahania nastroju zdarzają się często i są zjawiskiem naturalnym. Naturalne jest też, że czasem trzeba doświadczyć emocji negatywnych: smutku, rozpaczy, zażenowania, złości. Stopniowe nabywanie umiejętności kierowania nimi, czyli akceptowanie tych stanów, zrozumienie, dlaczego się pojawiły i na przykład odraczanie reakcji na sytuacje, które je wywołały, czyni nas ludźmi dojrzałymi. Przejawem dorosłości nie jest sięganie po używki i ignorowanie realnego zagrożenia zdrowotnego.
Materiał został opracowany na podstawie „Poradnika dla młodzieży” Fundacji Konstruktywnego Rozwoju i materiałów informacyjno – edukacyjnych Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii w Warszawie